تاريخچه :

منشا شكل گيري فوتسال به شهر مونت ويدئوي اروگوئه باز ميگردد. در سال 1930، ژوان كارلوس سرياني، فوتبال پنج نفره را براي مسابقات جوانان در YMCA پي ريزي كرد. اين رقابتها در زميني به ابعاد زمين بسكتبال، در محلهاي سرپوشيده و يا در محل باز و بدون ديوار و حصار انجام مي گرفت.

 واژه FUTSAL، واژه بين المللي براي اين رشته ورزشي است. اين واژه برگرفته از لغات اسپانيايي FUTbol  ( به معناي فوتبال )، و SALA  ( به معناي داخلي يا داخل سالن ) مي باشد. از زماني كه سرياني اين حركت را آغاز كرد، فوتسال به سرعت در آمريكاي جنوبي (بخصوص برزيل) محبوبيت پيدا كرد. بسياري از بازيكنان بزرگ و مشهور فوتبال برزيل، از طريق كسب مهارتهاي رشته ورزشي فوتسال، سبك ها و متدهاي خود را در رشته فوتبال گسترش داده و اين موضوع زمينه مطرح شدن آنها را به عنوان بازيكنان بزرگ فوتبال فراهم نمود. بازيكناني مانند پله، زيكو، به به تو و ساير ستاره هاي فوتبال برزيل مهارت هاي خود را از طريق بازي در زمين هاي فوتسال و شركت در اين رشته ورزشي ترقي دادند. ازآن هنگام، برزيل راه خود را به سوي مطرح شدن به عنوان قطب اصلي فوتسال جهان  در پيش گرفت و اكنون مسابقات اين رشته ورزشي تحت حمايت FIFA در سراسر جهان برگزار مي گردد.

اولين رقابت بين المللي فوتسال در سال 1965 برگزار شد، زماني كه پاراگوئه اولين جام آمريكاي جنوبي را بدست آورد. شش جام ديگر آمريكاي جنوبي تا سال 1979 برگزار شد كه برزيل پيروز تمامي اين ميادين بود. برزيل جايگاه خود را به عنوان قدرت برتر در اولين جام آمريكايي تا سال 1980 حفظ كرد و اين جام را بار ديگر در سال 1984 بدست آورد.

اولين دوره قهرماني فوتسال جهان با حمايت FIFUSA ( قبل از ادغام اعضاي آن با FIFA در سال 1989 )، در سائوپائولوي برزيل برگزار شد كه با قهرماني برزيل به اتمام رسيد. موفقيت هاي برزيلي ها در دومين جام جهاني فوتسال در كشور اسپانيا و در سال 1985 تكرار شد اما در سومين جام جهاني در سال 1988 و در كشور استراليا،برزيل مقابل پاراگوئه تن به شكست داد. FIFA مستقيماً حمايت مالي (sponsorship) مسابقات فوتسال را در سال 1989 بدست گرفت و اولين جام جهاني فوتسال با حمايت فيفا در هلند برگزار شد. پس از آن، جام هاي جهاني در سال هاي 1992 (در هنگ كنگ)، 1996(در اسپانيا) و 2000 (در گواتمالا) برگزار شد. فوتسال در اروپا به عنوان عضو جديدي از UEFA مطرح مي باشد كه محبوبيت و عموميت يافتن آن مقدمه اي براي برگزاري مسابقات قهرماني فوتسال اروپا گرديده است. اولين مسابقات قهرماني، در فوريه 1999 در شهر گرانداي كشور اسپانيا برگزار گرديد و فينال پرشور و هيجاني داشت. در اين بازي روسيه بعد از يك بازي پرهيجان در حالي كه نتيجه بازي 3 بر3 مساوي بود ، اسپانيا را با يك ضربه پنالتي شكست داد. دور بعدي فينال رقابت هاي قهرماني فوتسال اروپا در سالن ورزشي لوژنيكي در فوريه 2001 و در شهر مسكو برگزار شد. در آغاز هشت تيم به دو گروه تقسيم شدند. گروه برنده ها و بازنده ها در ديدارهاي نيمه نهايي به مصاف هم رفتند، جايي كه اسپانيا و اكراين، روسيه و ايتاليا را شكست دادند.

 اسپانيا گل سر سبد رقابتهاي قهرماني بود و اكراين را در فينال و پس از يك جنگ سخت با نتيجه 2-1 شكست داد. ايتاليا پيشتاز سومين رقابتهاي جام اروپايي 2003 بود و موفقيتهاي چشم گيري در اين دوره بدست آورد. بيش از 6000 نفر از طرفداران و مشتاقان فوتسال در پالاماجيوي كاسرتا، گرد آمده بودند تا از نزديك شاهد هنرنمايي اسپانيا در مقابل اوكراين باشند كه نتيجه را 0-1 به اسپانيا واگذار كرد. ايتاليا بار ديگر به نيمه نهايي رقابتهاي جام اروپا (UEFA ) در سال 2005 راه يافت و در اين مرحله به مصاف روسيه رفته و نتيجه را واگذار كرد. اين در حالي اتفاق افتاد كه در نيمه نهايي ديگر، اسپانيا نايب قهرمان سال 2003 را شكست داد. به اين ترتيب اسپانيا بار ديگر به مرحله نهايي جام راه يافته و بعد از آنكه جمهوري چك را بانتيجه 2-1 در استراوا شكست داد عنوان قهرماني را از آن خود كرد. تورنمنت سال 2007 در شهر پورتوي پرتغال برگزار گرديد و اسپانيا بار ديگر عنوان قهرماني را از آن خود كرد.

تورنمنت اروپايي ديگري نيز با عنوان   UEFA futsal cup وجود دارد. تا كنون پنج دوره از اين مسابقات برگزار شده است و اسپانيا در اين رقابتها نيز پيشتاز    مي باشد.

قوانین و مقررات ورزش فوتسال - 16-04-2008

    1.قانون زمين فوتسال

اندازه زمين : طول نبايد از 25 متر کمتر و از 42 متر بيشتر باشد و عرض آن حداقل 15 و حداکثر 25 متر است زمين گاهي مربع مستيل است .

تذكر: ورود و خروج بازيكنان در موقع تعويض بايستي از محدوده مشخص شده انجام گيرد.

2.قانون توپ فوتسال

توپ؛ محيط آن حداقل 62 و حداكثر 64 سانتيمتر وزن توپ 390 الي 430 گرم (توپ نمره 4) شناسايي استاندارد هنگامي كه توپ از ارتفاع 2 متري به زمين رها مي شود نبايدبيشتر از 65 و كمتر از 55 سانتيمتر از زمين مسابقه جهش نمايد.

3.قانون تعداد بازيکنان فوتسال

تعداد کل بازيکنان : 12 نفر

بازيکنان داخل زمين : 5 نفر

تعداد بازيكنان؛ يك مسابقه با شركت دو تيم نبايد بيش از 5 بازيكن باشد كه يكي از آنها دروازه بان با لباس مشخص است در شروع مسابقه حداقل بازيكن بايد 5 نفر باشددر صورت اخراج بازيكن هر تيم كمتر از دو نفر مسابقه بايد تعطيل شود. 1- حداكثربازيكن ذخيره 7 نفر مي باشد. 2- تعداد تعويض سيار نامحدود است حتي دروازه بان (رنگلباس دروازه بان متمايز از بازيكنان) 3- عمل تعويض زماني خاتمه مي يابد كه بازيكنجانشين وارد زمين شود 4- چنانچه در جريان بازي تعويض سيار بازيكن جانشين قبل ازاينكه بازيكن تعويضي كامل زمين را ترك كند وارد زمين شود. داور بازي را قطع (بارعايت آوانتاژ به تيم حريف) بازيكن تعويضي را بيرون بفرستد به بازيكن جانشين اخطارو بازي با يك ضربه آزاد غير مستقيم به نفع تيم مقابل از محل توقف توپ زده ميشود.

4. قانون وسایل بازيکنان فوتسال

وسايل بازيكن؛ استفاده از كفش براي بازيكن اجباري است - نقص اين قانون بازيكنخاطي از زمين خارج فرستاده با تكميل وسايل با اجازه داوران حتماً در هنگام توقفبازي وارد زمين شود.

5.قانون داور فوتسال

تعداد داوران : 3 نفر ( دو نفر داخل يک نفر بيرون)

براي اداره بازي يك داور اصلي يا سرداور؛ تعيين مي گردد. قدرت او كه قانون به اوتفويض نموده است از موقع ورود به محل بازي در آن واقع شده تا خروج آنجا پايان مييابد هر مورد مرتبط با بازي نتيجه نهايي تصميم با اوست در صورت عدم حضور وقت نگهداراين مسؤوليت به عهده اوست.

6. قانون کمک داوران فوتسال

كمك داور (داور دوم)؛ بايستي براي هر مسابقه تعيين شود طرف مقابل داور اصليانجام وظيفه مي كند همان قدرت اجرايي را دارد به جز (همه وقايعي را كه قبل در حينيا بعد از بازي مي افتد ثبت و گزارش كند) در صورت نبودن وقت نگهدار وظيفه دارد دودقيقه اخراجي بازيكنان و تايم يك دقيقه را محاسبه نمايد و تعويض سيار صحيح انجامگرفته است. در صورت دخالت بي مورد از جانب كمك داور، داور اصلي بايستي او را ازوظيفه آن معاف شخصي ديگري جانشين وي موضوع را گزارش كند.

تذكر: در صورت وجود اختلاف نظر بين داور اصلي و كمك داور سرداور (داور اصلي) حاكم خواهد بود.

7. قانون وقت نگهدار فوتسال

وقت نگهدار؛ در خارج از بازي در امتداد خط مياني در منطقه تعويض بازيكنان قرارگيرد. وظايف او نگهداري وقت بازي 2 دقيقه اخراجي يادداشت تايم اوت ها و دادن علامتتايم اوت به داوران اعلام زمان بازي با صوت به داوران و يادداشت 5 خطاي اول هر تيمدر هر نيمه كه توسط داوران اعلام شده - ثبت شماره گلزنان و بازيكنان اخراجي واخطاري و تايم اوت ها آن ها مي باشد.

8. قانون مدت بازی فوتسال

مدت بازي؛ مدت بازي دو وقت 20 دقيقه اي و زمان بين دو نيمه استراحت 15 دقيقه ايمي باشد - هر تيم مي تواند در هر نيمه يك تايم درخواست كند (در بازي هاي حذفي دروقت اضافي تايم اوت وجود ندارد).

9. قانون شروع بازی فوتسال

شروع بازي، برنده قرعه اختيار انتخاب زمين و بازنده قرعه ضربه شروع بازي را ميزند. ضربه شروع به داخل زمين حريف با علامت داور اصلي خواهد بود كه فاصله بازيكنمقابل با توپ 3 متر خواهد بود - از ضربه شروع مستقيماً گل به دست نمي آيد.

10. قانون توپ داخل و خارج فوتسال

توپ در بازي و خارج از بازي؛ وقتي توپ خارج از بازي به طور كامل از خط طولي ياعرضي چه از هوا و زمين گذشته باشد. برخورد توپ به سقف سالن اوت اعلام شده و ادامهآن روي خط طولي نزديكتر مي باشد كه توسط حريف زده مي شود.

11. قانون گل فوتسال

روش به دست آمدن گل؛ تمام توپ از خط دروازه بين تيرهاي عمودي و افقي عبور كردهبه شرطي كه بازيكن مهاجم توپ را با دست يا بازو و پرتاب حمل يا هل نداده باشد.

12. قانون خطاهای فوتسال

خطاها و رفتارهاي ناشايست؛ هرگاه بازيكني سهواً يا از روي بي احتياطي يا نيروينامتعادل يا بيش از اندازه 11 خطاي زير را مرتكب شود يك ضربه آزاد مستقيم -يك ضربهپنالتي- به نفع تيم مقابل (اگر داخل محوطه جريمه باشد) گرفته مي شود: لگد زدن -پشتپا زدن - پريدن روي حريف - تنه شديد و خطرناك - تنه از پشت به حريف - تف انداختن - زدن حريف - گرفتن حريف - هل دادن حريف - با شانه به حريف حمله كردن - تكلكردن.

هفت خطاي منجر به اخطار:

 1 - مرتكب رفتار غير ورزشي

2- با گفتار و كرداربه تصميم داور اعتراض نمايد.

 3- مكرراً قوانين بازي را نقص نمايد.

 4- شروع مجددبازي را به تأخير اندازد.

 5- هنگام شروع مجدد بازي، ضربه آزاد و ضربه كرنر فاصلهلازم رعايت نكند.

 6- بدون اجازه داور وارد زمين شود.

 7- بدون اجازه داور زمين راترك كند.

هفت خطاي منجر به اخراج:

1- مرتكب خطاي شديد بازي شود.

2- مرتكب برخورد بازننده شود.

3- روي حريف يا هر فرد ديگر تف بيندازد

4- عمداً با دست زدن به توپ،حريف را از يك گل يا موقعيت گل محروم نمايد.

 5- موقعيت آشكار گل حريف به سمت دروازهدر داخل پيشروي با خطاي آزاد مستقيم سلب نمايد.

6- كلمات توهين آميز بر زبانبياورد.

7- در يك مسابقه اخطار دوم بگيرد.

تذكر مهم: بازيكني كه اخراج مي گرددتوسط داور بازي حتماً بايد به رختكن هدايت شود و بعد از 2 دقيقه تيم مي تواندبازيكن ديگر جايگزين نمايد.

13. قانون ضربه آزاد فوتسال

ضربه آزاد؛ تحت عنوان دو دسته ضربه آزاد مستقيم و ضربه آزاد غير مستقيم ميباشد. در ضربه آزاد مستقيم مي توان مستقيماً به حريف گل زد.

14. قانون خطاهای جمع شده فوتسال

خطاهاي جمع شده؛ در صورتي كه خطاهاي يك تيم در هر نيمه به 5 رسيده (از خطاهاي 11گانه آزاد مستقيم)، (كليه خطاها قانون 12) از آن به بعد اگر يكي از خطاي قانون 12را مرتكب شود خطاي ششم يك ضربه آزاد مستقيم (از نقطه پنالتي دوم) يا محل وقوع خطا (اگر محل خطا بين نقطه پنالتي دوم و دروازده حريف باشد) بدون تشكيل ديوار دفاعي بهصورت مستقيم زده مي شود. مهاجمين و مدافعين بايد فاصله 5 متر را رعايت كنند. (خطفرضي نقطه پنالتي فاصله رعايت گردد)

تذكر: اگر خطاي ششم عقبتر از نقطه پنالتي دوم بود، مستقيم به نقطه پنالتي دوممنتقل شده ضربه زده مي شود (حق پاس دادن را ندارد).

15. قانون پنالتی فوتسال

ضربه پنالتي؛ از نقطه پنالتي زده مي شود. زننده ضربه بايد مشخص باشد. ضربهحتماً بايد به طرف جلو (دروازه حريف) زده شود.

16.قانون اوت فوتسال

ضربه اوت؛ هرگاه تمام توپ از خط طولي چه از روي زمين چه از هوا بگذرد توپ بايدازمحلي كه خارج شد توسط تيم مقابل با پا به داخل زمين زده شود. زننده ضربه توپ ساكنروي خط طولي يا خارج از زمين خط طولي باشد بازيكنان تيم مقابل حداقل 5 متر از محلهضربه بايد فاصله داشته باشد از ضربه اوت نمي توان مستقيم گل زد.

17.قانون پرتاب اوت دروازه پرتاب فوتسال

پرتاب اوت دروازه پرتاب؛ پرتاب اوت دروازه مادامي در بازي است كهتوپ توسط دروازه بان با دست بيرون از محوطه جريمه قرار گيرد. پرتاب اوت دروازه خطاي 4 ثانيه ندارد. برگشت اوت دروازه دوباره به دروازه بان توسط مدافع (با دست لمس كردنيا كنترل) يك ضربه آزاد غير مستقيم از محل 6 متري انجام مي گيرد. با پرتاب اوتدروازه نمي توان مستقيم گل زد.

شکل اندازه و رنگ دروازه ها : ذوزنقه - ارتفاع 2 متر عرض 3 متر قطر تير 7 سانتي متر و رنگ آن سفيد و سياه و ... مي باشد .

18. قانون کرنر فوتسال

ضربه كرنر؛ از ضربه كرنر مي توان مستقيم گل زد. 4 ثانيه دارد، اگرضربه كرنر به طور صحيح زده نشود ضربه تكرار خواهد شد. در موقع زدن خطاها توپ بايدساكن باشد.

همشه برنده قرعه سكه صاحب زمين بازي يا زننده پنالتي يا انتخاب رنگ پيراهن مي باشد.

تيمي مي تواند تايم استراحت بگيرد كه صاحب توپ باشد مثل ضربه كرنر، پرتاب اوت، .......

دروازه بان مي تواند در زمين حريف بيش از 4 ثانيه بازيكند. دروازه بان نمي تواند در جريان بازي مستقيم توپ را با دست وارد دروازه حريفكند (از روي هوا)، جز اينكه توپ قبل از ورود به دروازه حريف به زمين بازي برخوردكند که گل قبول است. پاس عقب مادامي محسوب مي شود كه توپ از ضربه مچ پا به پايين زده شود (فقط از ناحيه كفش).

تكنيك

منظور از تكنيك، انجام حركات مخصوص بازي فوتبال است كه موجب بازي صحيح و با هدف مي‌شود. سطح بازي يك تيم بستگي به توانايي‌هاي تكنيكي بازيكنان آن دارد. تكنيك با دو عنصر مؤثر در بازي فوتسال، يعني تاكتيك و قدرت بدني ارتباط مستقيم دارد. به عبارت ديگر فراگيري و تمرين توانايي‌هاي تكنيكي به اين منظور انجام مي‌شوند كه بازيكن قادر باشد بر موقعيت‌هاي جديد به وجود آمده مسلط شود. در هنگام تمرينات تكنيكي توجه به دو نكته مهم مي‌باشد:

1ـ با تمرينات زياد مي‌توان انجام حركات انفرادي را در قالب كار تيمي تكميل كرد.

2ـ مي‌توان در شرايط مختلف و با آموزش تكنيك‌هاي مهم و سپردن وظائف گوناگون به بازيكن، يك الگوي حركتي مخصوص براي او به وجود آورد تا او بتواند در موقعيت‌هاي مختلف بازي، بالاترين توان خود را به كار گيرد.

شكل‌هاي مختلف تكنيك در فوتبال را مي‌توان به صورت حركات با توپ (دريبل، پاس، كنترل توپ، شوت به دروازه، ضربه با سر) و بدون توپ (تنه زدن، سد كردن توپ، پريدن، حركات بدون توپ) تقسيم كرد. سيستم 2-1-1( جايگيري مناسب ، استفاده از فضا ، پاس كاري خوب )

حالت اول

در اين سيستم A به C وC به B پاس مي‌دهد. در زمان ارسال پاس،

D به كنار زمين آمده توپ را از B دريافت مي‌كند. B با حركت بدون توپ به او نزديك مي‌شود و توپ برگشتي را با يك پاس دقيق به C كه بدون توپ حركت كرده مي‌دهد. در اين لحظه A به مركز خط دفاع مي‌آيد.

حالت دوم

 بازيكن A به C و او به B پاس ‌داده و طبق شكل حركت مي‌كند. بازيكن D به جاي C مي‌آيد و B با يك پاس بلند C را صاحب توپ مي‌نمايد، در زمان ارسال پاس توسط بازيكن A او هم مي‌تواند در طول زمين حركت كرده، آماده دريافت توپ باشد.

 سيستم در فـوتسال

سيستم از اركاني اصولي و آشنائي با تكنيك است و زير بناي اوليه تكامل تاكتيك‌هاي تيمي مي‌باشد. بر اثر پيشرفت‌هاي علمي و عملي در فوتبال امروز جهان كم كم سيستم‌هاي قديم جاي خود را به روش‌هاي جديدتري از تاكتيك‌هاي تيمي داده است. اصولا سيستم‌ها ركني از تاكتيك‌هاي تيمي به حساب مي‌آيند و بازيكنان، اجراي تاكتيك‌هاي فردي و شروع مجدد خود را بر اساس شناخت سيستم‌هاي دفاعي و حمله اي تيم و طبق نظر مربيان اجرا مي‌نمايند.

بر حسب مقررات و قوانين بازي فوتسال و به منظور ايجاد نظم بازكنان تيم‌ها قرار‌ها و يا تعهد مسئوليت‌هايي در محوطه محدودي از زمين‌ با هم مي‌گذارند.در فوتسال سيستم‌ و شكل آرايشي تيم نقش مهمي دارد. بر اساس و شرايط بازي با تيم حريف سيستم برنامه ريزي مي‌شود. اما بايد گفت در اجرا و حركت‌هاي بوجود آمده توسط بازيكنان تغييرات زيادي حاصل مي‌شود و بازيكناني كه توانايي و شعور بالائي دارند مي‌توانند سريعاً در تغيير شكل و نحوه آرايش تيم تصميم بگيرند.

سيستم 1ـ2ـ1

 در اين سيستم يك نفر به عنوان دفاع آخر و پوششي قرار گرفته و دو بازيكن ديگر در كناره هاي زمين به صورت كشويي از يكديگر حمايت مي كنند و نفر آخر هم از اين دو نفر حمايت مي كنند در جلوي دو بازيكن كناري يك راس حمله قرار دارد كه هر لحظه بر اساس شرايط بازي و توپ انجام وظيفه مي كند.

سيستم 2-2

 دو بازيكن به صورت مدافع انجام وظيفه مي كنند و حركت اين دو مدافع حمايت از يكديگر مي باشد بدين صورت كه اگر مدافع اول درگير شود مدافع دوم به صورت كشويي از او حمايت مي كنژد و بر عكس و دو نفر به صورت مهاجم وظيفه ي خود را انجام مي دهند.

سيستم  2-1-1

دو نفر به صورت مدافع در مقابل دروازه بازي مي كنند ويك نفر در جلوي دو مدافع بازي مي كند و يك راس حمله در جلوي بار خودي كار خود را انجام مي دهد .

 نكته مهم در فوتسال داشتن سه فاكتور قدرت تصميم گيري (توانايي)، آمادگي جسماني وسرعت  است كه اين فاكتورها مي توانند يك تيم را تا مرز قهرماني هدايت نمايد. نوع تمرينات واتخاذ سيستم نيز مي تواند به تيم كمك كند.

آموزش سيستم (1-3)

 همانطور كه در شكل مقابل نمايش داده شده سه نفر در زمين خودي و يك نفر كه ويژگي حفظ توپ و ارسال پاس دقيق را دارد ،در زمين شبيه به 8 انگليسي موقعيتي از قبل تمرين شده بوجود آورن تا با صاحب توپ نمودن نفر راس (در زمين حريف ) ، حركت و حمله ي خود را آغاز نمايد.

آموزش سيستم (1-4-0)

 در اين سيستم استقرار بازيكن ها در شكل مشخص شده و بايد سه نكته مهم رعايت گردد :1- آمادگي جسماني خوب : بازي و دويدن 2- پاس دادن زياد : استفاده از هوش و تكنيك بازيكن3 - اجراي تكنيك شوت : شوت در تمام حالت هاي مختلف (روي پا ، داخل پا ،نوك پا  وسر ضرب )در اين سيستم استقرار بازيكن در پشت توپ مي باشد.